ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ
Οι Καραθεοδωρή με καταγωγή από το Βοσνοχώριο της Ανατολής Θράκης ήταν μία οικογένεια διηπειρωτικών προσωπικοτήτων, που ξεπερνούν τα στενά όρια του τόπου τους και μέσω της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ουσιαστικά του αυτοκρατορικού κύκλου της Πρωτεύουσας κινούνται με ευκολία στα όριά της, αλλά και στην Ευρώπη. Η ιστορία της οικογένειας ταυτίζεται με την άνθηση του ελληνισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Από το 1750 και νωρίτερα οι ‘Ελληνες που ζούσαν στα εδάφη της, κατόρθωσαν με την εργασία και τη μόρφωση τους να πάρουν στα χέρια τους το εμπόριο, τις επιστήμες, τη ναυτιλία, τις τράπεζες, τα μεγάλα δημόσια αξιώματα, τις διοικήσεις στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και αργότερα τις διοικήσεις της Σάμου και της Κρήτης. Με τη μεγάλη οικονομική ισχύ που απέκτησαν ίδρυσαν σχολεία, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και βοήθησαν στην ανάπτυξη και πρόοδο των ελληνικών κοινωτήτων. Την υπηρεσία τους στην Οθωμανική Κυβέρνηση θεωρούσαν πατριωτικό καθήκον διότι από τις θέσεις τους εξυπηρετούσαν τον ελληνισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αν αποσύρονταν θα τους αντικαθιστούσαν Αρμένιοι, Εβραίοι η Τούρκοι προς μεγάλη βλάβη των ελληνικών συμφερόντων. Οραματίζονταν ένα πλουραλιστικό, πολυεθνικό κράτος στο οποίο θα κυριαρχούσε η Ελληνική παιδεία και γλώσσα.
Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, τα μέλη της οικογένειας Καραθεοδωρή, με βάση την ελληνική παιδεία αλλά και το ιδεώδες του κοσμοπολιτισμού, με προσήλωση στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη και με εφόδια την ευρυμάθεια και την πολυγλωσσία, συνταξιδεύουν με τον ρου της ιστορίας, συναντούν τα μεγάλα πνεύματα της εποχής στην οποία έζησε ο καθένας και εν τέλει αφήνουν τη σφραγίδα τους στην επιστήμη, στην πολιτική, στην παιδεία των τελευταίων δύο αιώνων. Με την πολυμορφία των ικανοτήτων τους, τα ποικίλα ταλέντα και την πνευματική πολυμέρεια (ήταν πολύγλωσσοι μιλούσαν 17 έως 20 γλώσσες) μπορούν να χαρακτηριστούν ως κατ΄ εξοχήν αναγεννησιακές μορφές της εποχής τους. Συμμετέχουν στα ζητήματα του Πατριαρχείου και στις εκλογές των Πατριαρχών, διατελούν αντιπρόσωποι ηγεμονιών, πρεσβευτές στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, αντιπρόσωποι σε διεθνείς διασκέψεις και συνέδρια, πάντα επί κεφαλής κάθε συλλόγου, κάθε οργανώσεως, κάθε κοινοτικής δραστηριότητος. Η συμβολή τους στην ελληνική παιδεία, στην πρόοδο και στην αφύπνιση του ελληνισμού ήτο μεγάλη και καρποφόρος. Οι μεγαλύτερες ελληνικές οικογένειες με προσφορές στο έθνος, στα γράμματα και στις επιστήμες συνδέθηκαν με αίμα με τις οικογένειας των Καραθεοδωρή με συμπεθεριά και γάμους. Μάρτυρες στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους, εθνικοί ευεργέτες, ίδρυσαν ευαγή Ιδρύματα σχολεία, νοσοκομεία γηροκομεία, πτωχοκομεία πολλά από το οποία υπάρχουν και σήμερα. Όπου κι αν έζησαν φέρουν μαζί τις μνήμες και τη μακρά παράδοση της μικρής πατρίδας τους και των άλλων αλησμόνητων πόλεων του ελληνισμού.
Με επίκεντρο τον σπουδαίο μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, παρουσιάζονται στο Μουσείο τέσσερεις ακόμα εξέχουσες προσωπικότητες της οικογένειας. Ο πανεπιστήμων ιατρός γενάρχης της, Στέφανος Καραθεοδωρή (Αδριανούπολη 1789 – Κωνσταντινούπολη 1867), ο ανιψιός του Κωνσταντίνος Αντ. Καραθεοδωρή επίσης ιατρός, ο πολιτικός Αλέξανδρος Καραθεοδωρή, πεθερός του μαθηματικού, και ο Ιωάννης Χατζηαργύρης ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του 20ου αιώνα στην εφαρμοσμένη πληροφορική και τη μηχανολογία, γνωστός ως Jhon Argyris. Σημαντική θέση κατέχουν και οι γυναίκες της οικογένειας, η Λουκία Μουρούζη -Μαυροκορδάτου, η γιαγιά του μαθηματικού Ευθαλία Πετροκοκκίνου, η Κασσάνδρα Μουσούρου, η Κλεοπάτρα Φωτιάδη μικρανεψιά του Κ. Καβάφη, αλλά και η μεγάλη πεζογράφος μας Πηνελόπη Δέλτα, σύζυγος του Στεφάνου Δέλτα, ιδρυτή του Κολλεγίου Αθηνών.